Paddenstoelen-beestjes: Slijmzwammen

Het zijn vreemde wezentjes die slijmzwammen. Ze lijken wat op paddenstoelen want ze vormen sporen, maar ze gedragen zich als eencellige diertjes zoals amoeben. Inmiddels behoren ze tot een aparte groep naast het planten- en dierenrijk. Er zijn tegen de 1000 soorten. De levenscyclus van een slijmzwam bestaan uit een eet- en een voortplantstadium. Veel paddenstoelen liefhebbers, zoals ondergetekende, vinden ze graag.

ze eten Vele van deze ééncellige kruipende (of zwemmende) ‘beestjes’ versmelten tot een grote kolonie: het zogenaamde plasmodium. Dat ziet er meestal uit als (fel) gekleurd slijm en kruipt heel erg traag over rottend hout (bijvoorbeeld) op jacht naar voedsel; bacteriën, algen en schimmel. Het laat een spoor achter dat lijkt op een slakkenspoor. Rechts een voorbeeld van (rijpe) ‘heksenboter’ met nog zichtbaar spoor.

ze planten voort met sporen Het volgende stadium begint wanneer het geen prooi meer vindt. Het vloeibare plasmodium (van enkele cm tot een m²) gaat over in een onbeweeglijk organisme met een velletje. Hier bovenop ontstaan kussen- of knotsvormige sporenlichamen (de sporangia), die wat mij betreft lijken op een hele partij mini-paddenstoeltjes. En die zijn tót 1 mm ‘groot’. Bij rijping veranderen de vruchtlichamen vaak van kleur en het omhullende vlies barst open. Wind en regen verspreiden de sporen en op een geschikte plek ontstaan hieruit weer kleine eencelligen. En zo verder.

Deze foto’s zijn van 2 soorten slijmzwammen. En eigenlijk alleen echt goed te zien als je er op klikt zodat ze vergroten.

 …..
↑ Deze gele trosjes  worden bij rijping eerst koperkleurig en dan diep blauw. Ze hangen in groepjes aan een klein steeltje. Wanneer de langwerpige bolletjes (halve mm) rijp zijn barsten ze open en blijft er een grijs vliesje zichtbaar. klik klik. Het heet Troskalknetje (Badhamia utricularis). Ze waren binnen drie dagen geel en diepblauw.
↓ De witte bolletjes die op een zwart steeltje staan is Langstelig kroeskopje (Comatricha nigra). Als je op de eerste foto klikt zie je links in beeld een vlo, zo wordt het mini-formaat nog eens benadrukt. Als ze rijpen worden ze eerst zalmroze, dan prachtig diep rood en vervolgens donkerbruin (onderaan bericht). Om als laatste open te barsten en er een lichtbruin kroeskopje overblijft. klik klik.

…..

….
…..

 

kruipende slimmerik Het verhaal gaat dat een paddestoelenkenner eens bovengenoemde heksenboter vond en omdat deze zwam hem onbekend was, nam hij die in een blikken sigarendoosje met gaatjes  mee naar huis. Hij had het doosje neergelegd en het vervolgens vergeten. Verbaasd zag hij de volgende morgen dat het plasmodium op de buitenkant van het doosje zat: het was door de minuscule gaatjes naar buiten gekropen! Het is gebleken dat slijmzwammen met een plasmodium zelfs een zeker “intelligent” gedrag vertonen. Ze zijn in staat om in een doolhof de kortste weg naar een voedselbron te vinden. Ze kunnen zich zodanig vervormen dat ze zoveel voedsel kunnen verorberen. Het lijkt zelfs een primitief geheugen te hebben!